|Yeni Ba■layanlara Microsoft Access - 2
|Yeni Ba■layanlara Microsoft Access - 3

Bu yaz²da s÷ylenenleri ve ÷rnek olmas² iτin yap²lan i■lemleri kavraman²z iτin daha ÷nceden herhangi bir veri taban² program²n² kullanm²■ olman²z veya programc²l²k bilgi ve tecrⁿbesine sahip olman²za gerek yok. Her okur bu sayfalarda yaz²lan her sat²r² ilk okumada anlayabilecektir.

Bildi≡iniz gibi Access, hem son kullan²c² iτin τok geli■mi■ ve kolay kullan²lan bir veri taban² program² hem de programc²l²≡² meslek edinmi■ olan olanlar son derece geli■mi■ nesneye y÷nelik bir program geli■tirme arac². Bu say²da ÷ncelikle Access'in veri taban² program² ÷zelliklerini size anlataca≡²m.

Yine bildi≡iniz gibi Access'in Windows 95 ortam² iτin haz²rlanm²■ 7.0 sⁿrⁿmⁿnde ba■ka Windows 3.1 ortam²nda τal²■an 2.0 sⁿrⁿmⁿ bulunmaktad²r. E≡er elinizde Windows 3.1 ortam²nda τal²■t²r²lmak ⁿzere haz²rlanan 2.0 sⁿrⁿmⁿ varsa, bunu sorun yapmay²n. ╟ⁿnkⁿ Access'in 2.0 ile 7.0 aras²nda burada anlatacaklar²m²z aτ²s²ndan pek fark yok. Microsoft, Access'in 7.0 versiyonu ile Access'in daha kolay ve verimli kullan²lan bir program olmas²n² sa≡layacak geli■melere a≡²rl²k verdi.

Access'i bilgisayar²n²za kurup τal²■t²racak olursan²z, ilk olarak kar■²n²za Microsoft Access ad²nda bir diyalog kutusu gelir. Bu diyalog kutusunda bulunan 3 radyo dⁿ≡mesi yard²m²yla MDB uzant²l² yeni bir veri taban² dosyas² haz²rlayabilir veya daha ÷nce haz²rlay²p kaydetmi■ oldu≡unuz dosyalardan birini aτ²p ⁿzerinde i■lem yapabilirsiniz.

E≡er iτeri≡i bo■ bir veri taban² dosyas² haz²rlamak istiyorsan²z Bo■ Veritaban² radyo dⁿ≡mesini seτip Tamam dⁿ≡mesinde t²klama yapman²z gerekir. Ancak yeni bir veri taban² dosyas²n² haz²rlarken Microsoft'un sa≡lad²≡² kolayl²ktan yararlanmak istiyorsan²z Veritaban² Sihirbaz² radyo dⁿ≡mesini seτili duruma getirip ondan sonra Tamam dⁿ≡mesinde t²klama yapman²z gerekir. Veri taban² dosyas² haz²rlama i■lemi s²ras²nda Veritaban² Sihirbaz² size yol g÷sterir ve i■inizi kolayla■t²r²r. Ancak MDB uzant²l² veri taban² dosyalar² hakk²nda bilgi vermek istedi≡im iτin ba■lang²τta size zaman kazand²ran Wizard veya sihirbaz² kullanmak yerine s²f²rdan kendim bir veri taban² dosyas² haz²rlayaca≡²m. Bu amaτla Bo■ Veritaban² radyo dⁿ≡mesini seτip Tamam dⁿ≡mesinde t²klama yap²nca ekrana haz²rlanacak veri taban² dosyas²n²n ad²n²n ve kaydedilece≡i sⁿrⁿcⁿ ve klas÷rⁿn belirlendi≡i Yeni Veritaban² Dosyas² diyalog kutusu geldi. Bu diyalog kutusu, Windows 95 ortam²nda di≡er programlar² kullan²rken kar■²la■t²≡²n²z Yeni(New) diyalog kutusundan pek farkl² de≡ildir.

Haz²rlamak istedi≡im MDB uzant²l² veri taban² dosyas²n² basit bir Cari hesap program²n² haz²rlamak amac²yla kullanmak istedi≡im iτin dosyaya Cari ad²n² verdim. Dosya ad²n² yaz²p Yarat dⁿ≡mesinde t²klama yaparak Yeni Veritaban² Dosyas² diyalog kutusunu kapatacak olursan²z veri taban² dosyas² haz²rlan²r ve bu dosyaya ait pencere ekrana gelir.

Verdi≡im ekran g÷rⁿntⁿsⁿnde g÷rebilece≡iniz gibi MDB uzant²l² Access dosyalar²nda Tablolar, Sorgular, Formlar, Raporlar, Makrolar ve Visual Basic program modⁿlleri yer alabilmektedir. Bu ekran g÷rⁿntⁿsⁿnⁿ ald²≡²m s²rada Tablolar sekmesi seτili durumda oldu≡u iτin Yeni dⁿ≡mesinde t²klama yaparak yeni bir tablo haz²rlay²p veri taban² dosyas²na dahil edebilirsiniz. Tablolar veri taban² dosyas²n²n temel bile■enleri oldu≡u iτin tablo haz²rlamadan Sorgu, Form veya Rapor haz²rlamak anlaml² de≡ildir. Bu nedenle tablo haz²rlamak ⁿzere Yeni dⁿ≡mesinde t²klama yapt²m. Bunun ⁿzerine tablonun nas²l haz²rland²≡² konusunda seτim yap²lan Yeni Tablo diyalog kutusu ekrana geldi.

Yeni bir tabloyu haz²rlama konusunda Access sizlere 5 ayr² seτenek sunmaktad²r. E≡er yeni tabloyu tablo sihirbaz² yard²m²yla haz²rlamak istiyorsan²z Tablo Sihirbaz² seτene≡ini seτmeniz gerekir. E≡er Excel tablosu gibi bir tablo haz²rlamak istiyorsan²z bu kez Veri Sayfas² G÷rⁿnⁿmⁿ'nⁿ seτmeniz gerekir. Ancak konuyu iyice anlaman²z aτ²s²ndan Tasar²m G÷rⁿnⁿmⁿ seτene≡ine girip tablonun kay²t yap²s²n² kendim belirleyece≡im. I■²kl² bant² Tasar²m G÷rⁿnⁿmⁿ seτene≡inin ⁿzerine g÷tⁿrⁿp Tamam dⁿ≡mesinde t²klama yaparsan²z ekrana tablo yap²s²n²n belirlendi≡i Tablo ba■l²kl² bir diyalog kutusu gelir. Tablo diyalog kutusu ilk ekrana getirdi≡inizde imleτ Alan Ad² sⁿtununda tabloya dahil etmek istedi≡iniz ilk alan²n ad²n² yazman²z iτin haz²r olarak bekler.

Bir kurulu■a veya ticari bir i■leme ait bilgilerin hepsine birden kay²t denilmektedir. E≡er haz²rlanmak istedi≡iniz tabloda ticari ili■kide bulundu≡unuz 100 ki■i veya kurulu■ hakk²nda bilgi bulunacaksa, bunun anlam², tabloda 100 kayd²n olaca≡²d²r. Haz²rlamak istedi≡im tablodaki her bir kay²tta HesapKodu, Unvan, Adres, Telefon, Borτ ve Alacak ad²nda toplam 6 adet bilgi olacakt²r. Tablonun her kayd²nda bulunan bu bilgilerin her birine alan ad² verilmektedir. Buna g÷re haz²rlamak istedi≡im ÷rnek tabloda 6 alan bulunacak. Tablo penceresinin ⁿst k²sm²ndaki Alan Ad² sⁿtununda tabloya eklenmek istenen alanlar²n adlar², Veri Tⁿrⁿ sⁿtununda ise alan²n veya s÷z konusu alana daha sonra giri■i yap²lmak istenen bilginin tipi belirlenir. Tan²m sⁿtununa ise o alan hakk²nda aτ²klay²c² bilgi yaz²l²r. Yukar²da belirtildi≡i gibi ÷rnek olmas² iτin haz²rlamak istedi≡im tabloda HesapKodu, Unvan, Adres, Telefon, Borτ ve Alacak ad²nda 6 alan olacakt²r. Tablonun yap²s²n² belirlemeye ba■lamak iτin yukar²da verilen ekran g÷rⁿntⁿsⁿnde ekleme noktas²n²n iτinde yer ald²≡² Alan Ad² sⁿtunun ilk sat²r²na, tabloda bulunacak ilk alan²n ad² yaz²lmal²d²r. Haz²rlamak istedi≡im tablodaki ilk alan²n ad² "HesapKodu" oldu≡u iτin Alan Ad² sⁿtunundaki ilk hⁿcreye "HesapKodu" yazd²m. Alan Ad² sⁿtununa tabloda yer almas²n² istedi≡iniz ilk alan²n²n ad²n² yaz²p Veri Tⁿrⁿ sⁿtununa geτti≡inizde Tablo penceresinin alt k²sm²nda de≡i■iklik olur.

Tabloya eklenen alanlar²n ba■lang²τta Metin tipinde ve 50 karakter geni■li≡inde olaca≡² varsay²l²r. E≡er tabloya eklemek istedi≡iniz alan²n tipi Metin d²■²nda bir tip olacaksa, Veri Tⁿrⁿ liste kutusunu aτ²p tan²mlad²≡²n²z alana yaz²lacak bilginin tipini belirlemeniz gerekir. Bu liste kutusunda Access'in destekledi≡i bⁿtⁿn veri tipleri listelenir. Bu listeden istedi≡iniz veri tipini seτebilirsiniz.

E≡er s÷z konusu alana 50 karakterden daha az ve daha τok bilginin yaz²laca≡²n² ÷ng÷rⁿyorsan²z, fare ile ekleme noktas²n² pencerenin alt k²sm²nda Alan Boyutu metin kutusuna konumland²r²p, istedi≡iniz de≡eri yazmal²s²n²z. ╓rnek olmas² iτin haz²rlamak istedi≡im tablodaki HesapKodu alan²n²n uzunlu≡unun 15 olmas²n² istedi≡imden veya bu alana en fazla 15 karakter uzunlu≡una sahip bilgi yazaca≡²m² ÷ng÷rdⁿ≡ⁿm iτin, Alan Boyutu metin kutusundaki 50 de≡erini silip, yerine 15 yazd²m. Haz²rlan²p tabloya dahil edilen her alan²n Alan ╓zellikleri ad² alt²nda gruplanan τok say²da ÷zelli≡i bulunmaktad²r. ▐imdilik Alan Boyutundan ba■ka yaln²zca S²ral² adl² ÷zellikten s÷z edece≡im. S²ral² alan²na aktar²labilinen toplam 3 de≡er bulunmaktad²r. E≡er Hay²r'² seτerseniz, s÷z konusu alana g÷re s²ralama yap²lmayaca≡² iτin indexlerden yararlanarak kay²t arama i■lemini bu alana yaz²lan bilgilere g÷re h²zl² bir ■ekilde yapamazs²n²z. Evet(Yineleme Var) seτene≡ini seτerseniz, s÷z konusu alana g÷re s²ralama yap²laca≡² iτin, bu alana yaz²lan bilgilere g÷re indexlerden yararlanarak kay²t arama vb. i■lemlerini h²zl² bir ■ekilde yapabilirsiniz. E≡er Evet(Yineleme Yok) seτene≡ini seτerseniz, bu alana ayn² Hesap Koduna sahip birden fazla ki■i veya kurulu■un kayd²n² giremezsiniz. Haz²rlamak istedi≡im tabloda kay²t arama i■lemini, kayd² yap²lan Cari Hesaplar²n koduna g÷re yapmak istedi≡im iτin S²ral² metin kutusu iτin liste kutusundan ' Evet(Yineleme Yok)' seτene≡ini seτtim.

Tablodaki yer alacak ilk alan² bu ■ekilde tan²mlad²ktan sonra ayn² i■lemleri di≡er alanlar iτin de yapt²m.

Kay²t arama ve sorgulama i■lemlerini h²zl² bir ■ekilde yapabilmek aτ²s²ndan haz²rlanan tablodaki alanlardan en az birisine g÷re s²ralama ve indexleme yapmak gerekiyor. Yaln²zca kayd² yap²lan ki■i veya kurulu■un Koduna g÷re arama yapmak istedi≡im iτin yaln²zca ' HesapKodu' alan²na g÷re s²ralama yapmak ⁿzere tan²mlama yapt²m. ▌ster bir alana g÷re ister birden fazla alana g÷re s²ralama yap²ls²n, bu alanlardan birisini Birinci Anahtar yani Primary Index olarak seτmeniz ÷nerilir. Hangi alan²n Birinci Anahtar olaca≡²n² belirtmeden haz²rlad²≡²n²z tabloyu veri taban² dosyas²na kaydetmek isterseniz, Access Birinci Anahtar² tan²mlamad²≡²n²z konusunda size uyar²da bulunur.Bu uyar² amaτl² diyalog kutusu ekranda iken, Evet dⁿ≡mesinde t²klama yaparsan²z, Access haz²rlad²≡²n²z tabloya otomatik olarak tablodaki kay²t numaralar²n² iτeren Kimlik ad²nda Otomatik say² tipinde bir alan dahil eder ve bu alana Birinci Anahtar(Primary Key) ÷zelli≡ini verir. Hay²r dⁿ≡mesinde t²klama yaparsan²z, Tablo birinci anahtars²z olarak kaydedilir.Dolay²s²yla, index iτeren bir tabloda hangi index'in Birinci Anahtar olaca≡²n² ÷nceden belirtmenizde yarar var. Tabloda bulunan alanlardan hangisini birinci anahtar olarak tan²mlamak istiyorsan²z, ÷nce o alan²n ⁿzerine gidip Dⁿzen menⁿsⁿnden Birinci Anahtar komutunu vermeliniz. Dizin veya index tan²mlamak iτin ayr²ca Araτ ╟ubu≡undaki ⁿzerinde anahtar resmi olan dⁿ≡meden yararlanabilirsiniz.

Birinci Anahtar(Primary Index) olarak seτilen alan²n ad²n²n ÷nⁿne kⁿτⁿk bir anahtar resmi konulur. Tabloda yer alacak bⁿtⁿn alanlar bu ■ekilde tan²mland²ktan sonra varsay²m olarak "Tablo1" ad² verilen tablonun veri taban² dosyas²na kaydedilmesi gerekir. Bunun iτin Access'in Dosya menⁿsⁿnden Kaydet komutu verilir. Dosya menⁿsⁿnden Kaydet komutunu verdi≡inizde ekrana gelen diyalog kutusunda haz²rlad²≡²n²z tabloya istedi≡iniz ad² verebilirsiniz.

Tabloya vermek istedi≡iniz ad²n giri■ini yap²p Tamam dⁿ≡mesinde t²klama yapt²ktan sonra Tablo yap²s²n²n belirlendi≡i pencereyi kapat²rsan²z kar■²n²za yine Veritaban² dosyas²na ait pencere gelir. Bu sonraki ay verilen ekran g÷rⁿntⁿsⁿnⁿ Cari Kartlar adl² tabloyu haz²rlay²p Cari ad²n² verdi≡im dosyaya dahil ettikten sonra ald²m.

Veritaban² penceresindeki Tasarla dⁿ≡mesi ile haz²rlad²≡²n²z bu tablonun yap²s²ndan sonradan de≡i■iklik yapabilir veya Aτ dⁿ≡mesi ile tabloyu aτ²p bilgi giri■i yapabilirsiniz. Ancak kay²t giri■i i■lemini kolayca yapabilmek iτin bilgi giri■ formu haz²rlayaca≡²m. Bu amaτla ilk olarak Formlar sekmesinde t²klama yapt²m.

Formlar sekmesini seτili duruma getirecek olursan²z o ana kadar haz²rlam²■ oldu≡unuz bilgi giri■i formlar² Veritaban² penceresinde g÷rⁿntⁿlenir. Yeni bir form haz²rlamak ⁿzere Yeni dⁿ≡mesinde t²klama yapacak olursan²z ekrana Yeni Form diyalog kutusu gelir. A■a≡²da verilen ekran g÷rⁿntⁿsⁿnde tespit edebilece≡iniz gibi Access bilgi giri■ formu haz²rlama konusunda size 7 ayr² teknik sunmaktad²r. Formu s²f²rdan kendiniz haz²rlamak istiyorsan²z Yeni Form diyalog kutusunda Tasar²m G÷rⁿnⁿmⁿ seτene≡ini, Form Sihirbaz²ndan yararlanmak istiyorsan²z Form Sihirbaz² seτene≡ini seτmeniz gerekir. Ba■lang²τta en kolay form haz²rlama tekni≡i olan Otomatik Form: Sⁿtunlu seτene≡ini seτtim. Form haz²rlama tekni≡ini seτtikten sonra Yeni Form diyalog kutusunun alt k²sm²nda yer alan liste kutusundan yararlanarak formu hangi tablo iτin haz²rlamak istedi≡inizi belirtmeniz gerekir.

Tablo seτimini yap²p Tamam dⁿ≡mesinde t²klama yapacak olursan²z Access seτti≡iniz tablo iτin k²sa sⁿrede bilgi giri■ formu haz²rlar. Haz²rlanan form ile tabloya istedi≡iniz say²da kayd²n giri■ini yapabilirsiniz.

Bu ■ekilde haz²rlad²≡²n²z formdan yararlanarak istedi≡iniz kadar kayd²n giri■ini yapabilirsiniz. Ancak formu daha sonra kullanmak istiyorsan²z veritaban² dosyas²na kaydetmeniz gerekir. Bu amaτla Access'in Dosya menⁿsⁿnden Kaydet komutunu vermeniz gerekir. Veritaban² dosyas²ndaki tabloya bilgi girerken kullanmak ⁿzere haz²rlad²≡²n²z formu bu ■ekilde kaydettikten sonra Form veritaban² penceresi iτinde g÷rⁿntⁿlenir. E≡er formu aτ²p tabloya bilgi girmek istiyorsan²z Aτ dⁿ≡mesinde t²klama yapman²z gerekir. Bu ■ekilde form haz²rlad²ktan sonra formdan yararlan²p tabloya kolay bir ■ekilde kay²t giri■i yapabilirsiniz. Hangi formdan yararlan²p kay²t giri■i yapmak veya daha ÷nce giri■ini yapt²≡²n²z kay²tlar² incelemek istiyorsan²z veritaban² penceresinde o formu seτip Aτ dⁿ≡mesinde t²klama yapman²z gerekir.

Birinci kayd²n giri■ini tamamlad²ktan sonra yeni bir kayd²n giri■ine ba■lamak istiyorsan²z Form penceresinin alt kenar²ndaki tablonun sonuna yeni bir kayd² eklemede kullan²lan dⁿ≡mede t²klama yapabilirsiniz.

Yeni Ba■layanlar ▌τin Microsoft Access - 2

Yeni Ba■layanlar ▌τin Microsoft Access - 3